Παλιά Πόλη Χανίων: Το καρακιτσαριό, χτύπησε πάλι!

του Γιώργου Γυπάκη
Αν και είναι λίγο υπερβολικό να φτάσει το θέμα ως το ευρωκοινοβούλιο, αυτή η υπόθεση αντικατάστασης των παραδοσιακών φωτιστικών της Παλιάς Πόλης με μοντέρνα, πρέπει να μας προβληματίσει για τρεις λόγους. Πρώτον για την αστική αισθητική των χανιωτών που εκπροσωπούνται στις Δημοτικές Αρχές, δεύτερον για το πώς οι επιλογές αυτές ανταποκρίνονται στο  αίτημα των Χανίων να ενταχθούν στη λίστα των προστατευόμενων μνημείων της UNESCO για ο οποίο υποτίθεται πως "εργάζονται" οι δύο αντιδήμαρχοι Κ. Πρωτοπαπαδάκης και Ν. Ξυνίδης και τρίτον για το γεγονός οτι μπορεί να μιλάμε πάλι για σπατάλες ευρωπαϊκών κονδυλίων σε ακριβά και άχρηστα έργα, ό,τι "ουρά"κι αν έχει πίσω του αυτό.....
Το καρακιτσαριό των Χανίων ξαναχτυπά. Είναι το ίδιο "γούστο" που κάποτε αντικατέστησε τα αυτοφυή αρμυρίκια στην παραλία του Κουμ Καπί με φοίνικες (που εκτός από αταίριαστοι αισθητικά και γεωπονικά, αποδείχτηκαν και μολυσμένοι με το κόκκινο σκαθάρι) και είναι το ίδιο γούστο που πριν από λίγα χρόνια εγκαθιστούσε μαρμάρινο συντριβάνι αμφιβόλου αισθητικής (μην ξεχνάτε το φλωτέρ του καζανακιού σε εμφανές σημείο) καταμεσίς της πλατείας συντριβανιού στο λιμάνι. Η ίδια αισθητική σε διαφορετικές Δημοτικές Αρχές. Αυτό δεν είναι καλό για τους Χανιώτες. 

Γιατί τί κληρονομήσαμε μεγαλώνοντας στα βενετσιάνικα σοκάκια της παλιάς και ανάμεσα στα περίφημα νεοκλασσικά κτίρια της νέας πόλης αν όχι την καλαισθησία των προγόνων μας; Και μήπως τελικά, κάποιοι διδαχτήκαμε απ' αυτήν και κάποιοι άλλοι αποδείχτηκαν ανεπίδεκτοι μαθήσεως; Και γιατί άραγε οι "ανεπίδεκτοι" και κακόγουστοι να είναι πάντα αυτοί που κυβερνούν την πόλη;
Τέτοιοι προβληματισμοί ας μας απασχολήσουν. 



Πρώτοι οι Οικολόγοι Πράσινοι των Χανίων διαμαρτύρονται: 

Στο πλαίσιο της ανάπλασης της Παλιάς Πόλης των Χανίων, ο Δήμος αποφάσισε να αντικαταστήσει τα παλιά γραφικά και καλαίσθητα φωτιστικά, που μέχρι τώρα διακοσμούσαν , τα στενά σοκάκια της, με κάποια καινούργια , γεγονός που έχει προκαλέσει τις αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής και όχι μόνον.

Οι εικόνες μιλούν από μόνες τους:

Αναρωτιούνται οι κάτοικοι για ποιο λόγο να αντικατασταθούν αυτά τα φωτιστικά , με την ξεχωριστή ομορφιά, που τόσο πολύ εναρμονίζονται με το περιβάλλον της Παλιάς Πόλης, που  είναι σφυρήλατα, χειροποίητα,  διάτρητα και  όμορφα σχεδιασμένα με τον κρητικό αίγαγρο, έργο των εργατών του δήμου,  που κατασκευάστηκαν στην πύλη Σαμπιονάρα, με αυτά τα αντιαισθητικά και καθόλου ταιριαστά με το περιβάλλον της Παλιάς Πόλης φωτιστικά;
Μήπως ο Δήμος αλλά και η αρχαιολογική υπηρεσία που έχει την ευθύνη προστασίας της παλιάς πόλης και μάλιστα είναι ιδιαίτερα αυστηρή σε άλλες  περιπτώσεις, οφείλουν μια εξήγηση στους Χανιώτες γι΄αυτή την αλλαγή;

Με δεδομένο μάλιστα ότι η αντικατάσταση γίνεται με Ευρωπαίκούς πόρους, ΕΣΠΑ, ο Ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Ν. Χρυσόγελος θα φέρει το θέμα με ερώτησή του στην Κομισιόν.

Ναι, να χρησιμοποιούμε δημόσιους Ευρωπαίκούς πόρους αλλά για καλό σκοπό, όχι να τους διαθέτουμε για λάθος έργα, όπως αυτή η αντικατάσταση.   

 Οικολόγοι Πράσινοι Χανίων

Και σημπληρώνει η Δημοτική παράταξη "ΔΗΜΟΣ ΕΝΕΡΓΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ":

"Η δημοτική αρχή και οι αρμόδιες υπηρεσίες θα πρέπει να δώσουν απαντήσεις στα ερωτήματα , γιατί και πώς επιλέχθηκαν τα συγκεκριμένα φουτουριστικά φωτιστικά και αν ο λόγος αντικατάστασης τους είναι η φθορά, γιατί δεν επιλέχτηκε η λύση της αντικατάστασης τους με όμοια από ντόπιους τεχνίτες , ενώ αν ο λόγος είναι η ο εκσυγχρονισμός του φωτισμού, γιατί δεν επιλέχτηκαν φωτιστικά τα οποία να έχουν αναφορά σε φόρμες ταιριαστές με παράδοση και τον χαρακτήρα της πόλης. Προτείνουμε να αποσυρθούν άμεσα τα ήδη τοποθετημένα φωτιστικά και να γίνει μία συζήτηση όπου θα ληφθούν υπ όψιν και οι απόψεις του συλλόγου αρχιτεκτόνων και της αρχιτεκτονικής σχολής και θα αφορά γενικότερα τον σχεδιασμό του φωτισμού στην πόλη. Θα πρέπει να μας δώσουν εξηγήσεις για τις προτεραιότητες και για τον τρόπο που διαχειρίζονται τους ευρωπαϊκούς πόρους. Όπως φαίνεται και από άλλες επιλογές φωτιστικών και υλικών, το λιγότερο που μπορεί να πει κάποιος είναι ότι λείπει ο συντονισμός και η συνέχεια στα εκτελούμενα έργα.

Οι Δημοτικοί Σύμβουλοι

Βάμβουκας Αναστάσιος

Κουρούσης Χαράλαμπος

Αλεξανδράκης Νεκτάριος

Τα UFO ταιριάζουν στην UNESCO!

Αναρωτιέται κανείς εύλογα αν τα μοντέρνα φωτιστικά ενισχύουν την προσπάθεια ένταξης της παλιάς πόλης στα Μνημεία της UNESCO, για την οποία υποτίθεται ότι παλεύουν οι δύο αντιδημάρχοι, Ξυνίδης και Πρωτοπαπαδάκης. Σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία, ο φάκελος της υποψηφιότητας πρέπει να τεκμηριώνει ότι το προς εγγραφή αγαθό/ μνημείο πληροί τα αναγκαία πολιτιστικά και / ή φυσικά κριτήρια που θέτει η UNESCO, καθώς και μια δήλωση αυθεντικότητας και ακεραιότητας του μνημείου, η οποία θα αιτιολογεί γιατί το συγκεκριμένο μνημείο έχει εξέχουσα οικουμενική σημασία. Τώρα αν οι ιθύνοντες πιστεύουν ότι αυτη η αντικατάσταση με τα φωτιστικά που θυμίζουν UFO εξυπηρετεί την "αυθεντικότητα και ακεραιότητα του μνημείου" τί να πούμε εμείς......

 Μανία με τα ντηζαϊνάτα φωτιστικά!

Πάντως,  υπάρχει ένα θέμα με τα ντηζαϊνάτα φωτιστικά, που μπορεί να ωφείλεται στις προηγούμενες δημοτικές αρχές που ξεκίνησαν τις μελέτες αλλά, ούτως ή άλλως θέλει ψάξιμο: η τοποθέτηση πανάκριβων, βιομηχανικού design (όπως και της παλιάς πόλης) και πανύψηλων φωτιστικών στα νέα πεζοδρόμια της οδού Αριστοτέλους που "αναπλάθεται" στα Κουνουπιδιανά Ακρωτηρίου, καμία σχέση  με το περιβάλλον (φυσικό και δομημένο) της περιοχής δεν  έχει κι αυτό μπορεί να το δει ο  καθένας. Πρόκειται για ένα "μεταλλικό" δάσος -  πολυέξοδο σίγουρα, όσο για την αισθητική του, είναι θέμα υποκειμενικό. Εμένα σαν ακρωτηριανό, δε μου κολάνε με τον ασπάλαθρο και την ελιά και το πεύκο της περιοχής. Αν ρωτήσεις έναν αρχιτέκτονα μπορεί να σου πει "το πρώτο πράγμα που θα κοιτάξεις να είναι από ποιές εταιρείες και σε τί τιμή προμηθεύτηκαν τα φωτιστικά και πότε". Κι αυτό μπορεί να μας τα εξηγήσει όλα.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

Τί απαντάει ο Δήμος σε όλα αυτά;

 

Κατ' αρχήν απαντάει με ψέματα: "Ευρεία σύσκεψη πραγματοποιήθηκε σήμερα Τετάρτη 31 Ιουλίου στο Δημαρχείο Χανίων αναφορικά με τις διαφωνίες που έχουν υπάρξει από μερίδα κατοίκων της παλιάς πόλης για την τοποθέτηση των νέων φωτιστικών σε σημεία αυτής." Αν όλα τα παραπάνω σας φαίνονται να προέρχονται από μερίδα κατοίκων της παλιάς πόλης, τότε περιμένετε να βγάλει ανακοίνωση και ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων....

Κατά τ' άλλα, σύμφωνα με το δελτίο τύπου της δημοτικής αρχής, στο οποίο πουθενά δεν αναφέρεται η υποβολή υποψηφιότητας για τα μνημεία της UNESCO:

"Ειδικότερα στο πλαίσιο των παραπάνω και σε σχέση με το θέμα του δημοτικού φωτισμού στην Παλιά Πόλη, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου προχώρησαν σε:

• αναλυτική καταγραφή υφιστάμενων συνθηκών τόσο των φωτιστικών σωμάτων όσο και της ποιότητας φωτισμού που αυτά παρείχαν.
• εκτεταμένη έρευνα αγοράς για τον τύπο των φωτιστικών ώστε να πληρούν τα αναγκαία κριτήρια και προδιαγραφές όπως: α) ποιότητα κατασκευής σύμφωνα με τις σύγχρονες απαιτούμενες προδιαγραφές, β) επάρκεια και ποιότητα φωτισμού, γ) εξοικονόμηση κατανάλωσης, δ) ένταξη στον παραδοσιακό ιστό της Παλιάς Πόλης με στόχο την ανάδειξη των αστικών και αρχιτεκτονικών στοιχείων της,

έχοντας ταυτόχρονα ως δεδομένο ότι:

1. ^{ο φωτισμός δρόμων – πεζόδρομων με «αναρτημένα» φωτιστικά υιοθετείται συνήθως σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν μορφολογικές ιδιαιτερότητες, όπως π.χ. στενοί δρόμοι, έλλειψη πεζοδρομίων, κ.λ.π. και συνεπώς δεν συνίσταται ή δεν είναι δυνατή η χρήση ιστών παραπλεύρως του δρόμου.}
2. ^{η μορφή που έχουν τα συγκεκριμένα φωτιστικά είναι συνήθως τυποποιημένη και μπορεί να χωρισθεί σε δύο βασικές κατηγορίες:}

^{(α) στα πιο παραδοσιακά φωτιστικά που συνήθως όμως είναι πιο ογκώδη, με ύψος που ξεπερνά τα 50 – 60 εκ., προκειμένου να δέχονται τα όργανα λειτουργίας που απαιτούν οι λάμπες νέας τεχνολογίας.}

^{(β) Στα πιο «ουδέτερα» - minimal που παραπέμπουν σε «καπελάκια», τα οποία είναι σαφώς λιγότερο ογκώδη και γι αυτό επιλέγονται σε περιπτώσεις όπου το ύψος ανάρτησης είναι σχετικά χαμηλό (περίπτωση Π. Πόλης Χανίων).}

^{Εξίσου σημαντική με την αισθητική, η οποία εμπεριέχει και το υποκειμενικό στοιχείο, είναι η τεχνική ανάλυση που σχετίζεται με την επιλογή ενός φωτιστικού. Τα τεχνικά θέματα όμως, είναι απολύτως αντικειμενικά, χειροπιαστά και μετρήσιμα και δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να διενεργηθεί διαγωνισμός δημόσιου έργου με φωτιστικά που δεν πληρούν τουλάχιστον τις ελάχιστες απαιτήσεις της σχετικής νομοθεσίας . 7.Βάσει λοιπόν, της Κοινοτικής Νομοθεσίας που αποτελεί και νόμο του Ελληνικού Κράτους (ΦΕΚ 183 – Β / 1985, ΦΕΚ 214 – Β / 1988, ΦΕΚ 78 – Β / 1992, ΦΕΚ 992 – Β / 1994, ΦΕΚ 277 – Β / 2001, ΦΕΚ 1853 – Β / 2007, ΦΕΚ 86 – 1 / 2012 ), οτιδήποτε αποτελεί συσκευή που διατρέχεται από ηλεκτρικό ρεύμα (όπως τα φωτιστικά) για να μπορεί να κυκλοφορεί στην Ελληνική αγορά πρέπει να συνοδεύεται υποχρεωτικά από την σήμανση ασφαλείας CE. Η σήμανση ασφαλείας CE ικανοποιεί τις δύο βασικές ευρωπαϊκές οδηγίες που διέπουν τα φωτιστικά σώματα: την οδηγία «χαμηλής τάσης» LVD (Low Voltage Directive) & την οδηγία «ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας» EMC (Electromagnetic Compatibility). Ειδικότερα, η οδηγία «χαμηλής τάσης» LVD για τα φωτιστικά εξωτερικού χώρου, προϋποθέτει την ικανοποίηση των προτύπων ΕΝ60598-1 & ΕΝ60598-2-3 που σχετίζονται κυρίως με την στεγανότητα των υπαίθριων φωτιστικών σωμάτων.}

^{5. Συμπερασματικά έγινε σαφές κατά τη σύσκεψη ότι απαγορεύεται δια νόμου – και πολύ περισσότερο σε δημόσιους διαγωνισμούς που χρηματοδοτούνται από Ευρωπαϊκά προγράμματα – η χρησιμοποίηση υλικών που δεν συμμορφώνονται με τις παραπάνω νόρμες ασφαλείας. Γι’ αυτό άλλωστε και σε όλα τα έργα ΕΣΠΑ – και όχι μόνον – ζητούνται απαραιτήτως και επί ποινή αποκλεισμού όλες οι «Δηλώσεις Συμμόρφωσης» των προϊόντων με την ισχύουσα Ευρωπαϊκή Νομοθεσία που αφορά στις βασικές απαιτήσεις ασφάλειας & προστασίας.}

^{Επιπλέον, τα φωτιστικά αναρτημένου τύπου που επιλέχθηκαν βάσει της μελέτης για τον φωτισμό της Παλιάς Πόλης των Χανίων, έχουν τα ακόλουθα τεχνικά χαρακτηριστικά :}

• ^{Τον μέγιστο βαθμό προστασίας από υγρασία & σκόνη για φωτιστικά αυτής της κατηγορίας (ΙΡ66).}
• ^{Τον μέγιστο βαθμό προστασίας σε κρούση για φωτιστικά αυτής της κατηγορίας (ΙΚ09).}
• ^{Φέρουν λαμπτήρες νέας τεχνολογίας (κεραμικού καυστήρα) υψηλής αποδοτικότητας (88 lumen/watt) που ικανοποιούν τις απαιτήσεις των νέων «Οδηγών Ενεργειακής Επιθεώρησης».}
• ^{Οι λαμπτήρες νέας τεχνολογίας των φωτιστικών διασφαλίζουν μια θερμοκρασία χρώματος (θερμό λευκό 2.800 Κ) πολύ κοντινή σε αυτήν του «φυσικού φωτισμού» που θεωρείται ιδανική για χώρους συνάθροισης κοινού.}

^{Κατ’ αντιπαράθεση με τα παραπάνω, τα υφιστάμενα φωτιστικά στην Παλιά Πόλη δεν μπορούν να μπουν σε διαδικασία σύγκρισης, για τους ακόλουθους προφανείς λόγους:}

1. ^{δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν ως φωτιστικά παρά μόνο ως «φωτιζόμενες ιδιοκατασκευές» καθώς δεν πληρούν καμία από τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις ενός φωτιστικού εξωτερικού χώρου (κάτοπτρο ανάκλασης, γυάλινο κάλυμμα, παρέμβυσμα στεγανοποίησης, κ.λ.π.).}
2. ^{η κατασκευαστική δομή των υφιστάμενων «πιάτων» είναι παντελώς ακατάλληλη για εξωτερική χρήση (διάτρητο περίβλημα, απουσία στοιχειώδους προστασίας του λαμπτήρα) καθιστώντας τα φωτιστικά δυνητικά επικίνδυνα (λόγω της τάσης ρεύματος στα 230V). Σε κάθε περίπτωση, το συγκεκριμένο υλικό δεν εμπίπτει σε καμία νόρμα ασφαλείας από αυτές που διέπουν την χώρα μας και το σύνολο της Ε.Ε.}
3. ^{οι λαμπτήρες που χρησιμοποιούνται (διαφόρων ειδών) είναι στο σύνολο τους ακατάλληλοι για πολλούς και διαφορετικούς κατά περίπτωση λόγους. Είτε για λόγους χαμηλής απόδοσης (λάμπες energy saving SL), είτε για λόγους υψηλής κατανάλωσης & κάκιστης χρωματικής απόδοσης (λάμπες «μικτού φωτισμού»).}
4. ^{η χρήση των παραπάνω τύπων λαμπτήρων σε συνδυασμό με τις σχεδιαστικές ιδιαιτερότητες των υφιστάμενων φωτιστικών έχουν ως αποτέλεσμα έναν φωτισμό χαμηλής αποδοτικότητας στην Παλιά Πόλη που μεταφράζεται σ’ ένα δυσανάλογα χαμηλό φωτισμό για το κόστος λειτουργίας & συντήρησης του.}

^{Τέλος και ως προς την αισθητική επιλογή επισημάνθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες πως «η νέα τάση για εκτεταμένη χρήση σύγχρονων τεχνολογικά φωτιστικών με minimal design - που συναντάται πλέον σε πολλά ιστορικά κέντρα και άλλων Ευρωπαϊκών πόλεων - στοχεύει στην διακριτικότητα της παρουσίας του φωτιστικού που με την ουδετερότητα του σχεδιασμού του αποσκοπεί στην ανάδειξη των παραδοσιακών στοιχείων γύρω του και όχι στην επιβολή αυτού του ίδιου ως κυρίαρχου στοιχείου στο χώρο, κριτήρια τα οποία τα νέα φωτιστικά σώματα πληρούν».}