26/3/13

Η απροστάτευτη Κύπρος

του Γιώργου Σταθάκη (από το ΒΗΜΑ)
Η συζήτηση για το μνημόνιο της Κύπρου είχε ξεκινήσει από καιρό και περιλάμβανε το γνωστό πακέτο λιτότητας αναφορικά με μισθούς, συντάξεις και δημόσιες δαπάνες. Αυτό αναμένεται να χρειαστεί, κατά την προσαρμογή, 7 δισ. ευρώ την επόμενη τριετία. Μετά υπάρχει το πρόβλημα των τραπεζών που η μελέτη της Pimco το είχε προσδιορίσει στα 10 δισ. ευρώ και που τώρα το αναθεωρεί μάλλον προς τα πάνω. Με μία λέξη, το συμφωνημένο πακέτο ήταν 17 δισ. ευρώ, όσο δηλαδή το ΑΕΠ της Κύπρου, που μαζί με το 80% του δημόσιου χρέους που έχει σήμερα θα το ανέβαζε στο 180%.



Εδώ άρχισαν οι υπαναχωρήσεις της ΕΕ και του ΔΝΤ. Το 180% κρίθηκε υπερβολικό και έτσι προτάθηκε να δοθούν μόλις 10,5 δισ. ευρώ που θα καλύψουν τα δημόσια ελλείμματα της επόμενης τριετίας και μικρό μέρος του τραπεζικού προβλήματος, μόλις 3,5 δισ. ευρώ. Αυτό θα πάρει επιπρόσθετα 1 δισ. ευρώ από την απορρόφηση των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα και μένει το κενό των 5,5 δισ. ευρώ που καλούνται να πληρώσουν οι καταθέτες.
Ετσι το δημόσιο χρέος θα μείνει στο 120% - 130%. Το ΔΝΤ δηλώνει ικανοποιημένο. Η ΕΕ κατακεραυνώνει την κερδοσκοπική συμπεριφορά καταθετών και ρωσικών επιχειρήσεων και την Κύπρο στο σύνολό της διότι ενεπλάκη στις τραπεζικές δραστηριότητες, σε βαθμό μεγαλύτερο (650% του ΑΕΠ) από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (400% του ΑΕΠ). Ως διά μαγείας ο νεοφιλελευθερισμός που επί 20 χρόνια εξυμνούσε την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών, τον τραπεζικό ανταγωνισμό, την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, τη χαμηλή φορολογία των επιχειρήσεων και πληθώρα άλλων δογμάτων περί ελεύθερης αγοράς εξαφανίστηκε.

Τώρα ποινικοποιεί όλα αυτά δηλώνοντας ότι τράπεζες, καταθέτες, αγορές και φυσικά τα ίδια τα κράτη υπόκεινται σε έναν νέο, υπέρτερο «ηθικό κανόνα», που είναι το μερκαντιλιστικό και φυσιοκρατικό δόγμα του 17ου και του 18ου αιώνα. Παραγωγή, εμπορικό πλεόνασμα και δημοσιονομική εξισορρόπηση είναι ο μόνος απαράβατος κανόνας και όποιος απέχει από αυτόν υφίσταται το δόγμα του σοκ, της βίαιης δηλαδή καταστροφής κάθε μορφής αξιών, προκειμένου να προσαρμοστεί σε μια νέα παραγωγική οικονομία. Η επίκληση αυτή είναι φυσικά κενή νοήματος, σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, με πολλές και διαφορετικές μορφές εθνικών οικονομιών και διεθνών εξειδικεύσεων. Η παγκοσμιοποίηση είχε πάντα στο επίκεντρό της τη χρηματοπιστωτική σφαίρα και η διεθνοποιημένη παραγωγή ακολουθούσε τις τεράστιες χρηματοπιστωτικές ροές επενδύσεων, τιτλοποιήσεων και χρηματοδότησης του εμπορίου.

Η υπαναχώρηση της ΕΕ και του ΔΝΤ στην Κύπρο, η ιδέα δηλαδή ότι η διαχείριση του προβλήματος θα αντιμετωπιζόταν ξανά ως ειδική περίπτωση, όπως έγινε και με την Ελλάδα και το δημόσιο χρέος της, στερείται λογικής. Η διαχείριση της κυπριακής κρίσης είχε πολλές και διαφορετικές δυνατότητες. Συμφωνία με τη Ρωσία για ενεργοποίηση επενδυτικών πόρων για αγορά ενεργητικών στοιχείων και αναδιάρθρωση του υπάρχοντος δανείου. Δεύτερον, αύξηση του δημόσιου χρέους με μεγαλύτερη ανοχή και ηπιότερη δημοσιονομική προσαρμογή. Τρίτον, κινητοποίηση εγχώριων πηγών χρηματοδότησης που διαθέτει η Κύπρος, ανάμεσά τους και ορισμένα ασφαλιστικά ταμεία. Αξιοποίηση του εθνικού πλούτου που της προσδίδει υψηλή φερεγγυότητα και εγγυήσεις σε βάθος δεκαετίας. Τέλος, σταδιακή προσαρμογή του μη βιώσιμου μοντέλου του σημερινού τραπεζικού τομέα σε χρονικό ορίζοντα πέρα από την τριετία.

Η ΕΕ και το ΔΝΤ διάλεξαν το χειρότερο δυνατό σενάριο. Καταστροφή μιας ακόμη σταθεράς, που ήταν η εγγύηση των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα, που αποτελεί κοινό κανόνα από την κρίση του 1929 και μετά. Αυτό λειτουργεί ως δυνητική  απειλή για οποιαδήποτε χώρα αποκλίνει πλέον από τους δημοσιονομικούς στόχους, καθώς η κατάσχεση των καταθέσεων θα είναι πλέον αποδεκτό εργαλείο. Βίαιη κατάρρευση της κυπριακής οικονομίας, μέσω της διάλυσης του τραπεζικού τομέα. Ανισος πόλεμος ανάμεσα στους ευνοημένους τόπους διαχείρισης διεθνών κεφαλαίων (Λουξεμβούργο κ.λπ.) και στους περιφερειακούς της Ευρώπης. Τέλος, αποφυγή και αναστολή της ίδιας της προοπτικής της τραπεζικής ενοποίησης της ΕΕ, η οποία με αυστηρότερη ρύθμιση και κοινό ταμείο θα διαχειριζόταν προφανώς καλύτερα τις τραπεζικές κρίσεις σε Ισπανία, Κύπρο, Ελλάδα και αλλού. Η καταστρεπτική μανία της ευρωπαϊκής ηγεσίας συνεχίζεται, χωρίς να διαφαίνεται πώς η κρίση των πέντε τελευταίων χρόνων αντί να εξομαλύνει τις οικονομικές συνθήκες δεν θα προσθέτει διαρκώς νέα προβλήματα.

Ο κ. Γιώργος Σταθάκης είναι βουλευτής Χανίων του ΣΥΡΙΖΑ και καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

View My Stats

Twitter Updates