«Διαρροή εγκεφάλων: Η λιτότητα σκοτώνει την επιστήμη στην Ελλάδα»

Τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον της επιστημονικής έρευνας στην Ελλάδα εξαιτίας της έλλειψης χρηματοδότησης και της φυγής χιλιάδων νέων επιστημόνων στο εξωτερικό, κρούει σε άρθρο της στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Nature η Ελληνίδα βιολόγος Βαρβάρα Τραχανά, επίκουρη καθηγήτρια Κυτταρικής Βιολογίας στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ο διορισμός της οποίας εκκρεμεί εδώ και δύο χρόνια. Φεύγουν λοιπόν τα μυαλά, από τον τόπο. Και με τί υλικό θα ξαναχτίσει την Ελλάδα του ο Σαμαράς; Μα φυσικά, με την πλέμπα που τον ψηφίζει!

Πηγή: ΕΘΝΟΣ
Το άρθρο της βιολόγου:

«Η επιστήμη στην Ελλάδα πηγαίνει προς τα πίσω. Αυτόν τον μήνα, οι ερευνητές έχασαν την πρόσβαση στο περιοδικό Bioinformatics («Βιοπληροφορική»), έναν ιδιαίτερα σημαντικό τίτλο στη μαθηματική και υπολογιστική βιολογία. Πολλές ακόμη δημοσιεύσεις είναι πιθανό να εξαφανιστούν από τις ελληνικές βιβλιοθήκες. Το Υπουργείο Παιδείας δεν έχει πληρώσει το κονδύλι για τις συνδρομές, γι' αυτό και οι μεγαλύτεροι εκδότες έχουν απειλήσει να αναστείλουν την πρόσβαση. Άλλοι το έχουν ήδη κάνει.

Η άρνηση της πρόσβασης στα ακαδημαϊκά δοκίμια, την ψυχή της έρευνας, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει για τους Έλληνες επιστήμονες την αρχή του τέλους στη δημιουργική επιστήμη στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα. Δεν θα είμαστε πλέον σε θέση να συμβαδίσουμε με τις διεθνείς δημοσιεύσεις. Σε τομείς όπως η βιοϊατρική, είναι βασικό να υπάρχει πρόσβαση στις πιο πρόσφατες πληροφορίες. Πολλοί Έλληνες ερευνητές, που αδυνατούν να πληρώσουν προσωπικές συνδρομές στα αγαπημένα τους περιοδικά, ήδη σκέφτονται να αναβιώσουν μια πρακτική που ήταν κοινή μια δεκαετία και παραπάνω πριν – να κάνουν επαφές με φίλους και συναδέλφους σε ξένα ερευνητικά κέντρα, ζητώντας τους να τους στείλουν με φαξ ή e-mail τα άρθρα.

Για πολλούς αναγνώστες του Nature, η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες επιστήμονες δεν αποτελεί καμία έκπληξη. Η χώρα παραπαίει μετα από έξι συνεχή χρόνια ύφεσης και πρωτοφανών μέτρων λιτότητας. Περισσότερο από το ένα τέταρτο του ελληνικού λαού, είναι άνεργοι.

Είμαι μια από αυτούς. Είμαι Βιολόγος με διδακτορικό στη Βιολογική Χημεία από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Το 2003, πήγα στην Ισπανία για μεταδιδακτορικό στο Εθνικό Κέντρο Βιοτεχνολογίας στην Μαδρίτη. Το 2008, επέστρεψα στην Ελλάδα ως ερευνήτρια στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στην Αθήνα, με μια σειρά συμβάσεων ορισμένου χρόνου. Τον Μάρτιο του 2011, εξελέγη επίκουρος καθηγητής της Κυτταρικής Βιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στην Λάρισα.

Αλλά ποτέ δεν άρχισα να εργάζομαι: Είμαι μια από τα περίπου 800 μέλη ΔΕΠ τα οποία εξακολουθούν να περιμένουν να λάβουν διορισμούς, σε όλη τη χώρα, επειδή η κυβέρνηση αρνείται να εγκρίνει τον προϋπολογισμό που απαιτείται για τους μισθούς τους.

Τα τμήματα που επέλεξαν αυτά τα 800 μέλ ΔΕΠ παλεύουν να διδάξουν το προσωπικό τους. Το 2001, για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, το υπουργείο Παιδείας δεν τοποθέτησε καθόλου πανεπιστημιακούς καθηγητές. Οι επιστημονικές και επαγγελματικές προοπτικές των νέων φοιτητών στην Ελλάδα εξατμίζονται. Τέτοιες πρακτικές θα αφήσουν τα πανεπιστήμια της χώρας άψυχα και ανίκανα. Ο προϋπολογισμός στα ερευνητικά ινστιτούτα έχει μειωθεί κατά 30%. Το 2013 ο προϋπολογιστμός για την εκπαίδευση θα μειωθούν 14% περαιτέρω καταδικάζοντας την Ελλάδα σε επιστημονικό και εκπαιδευτικό λήθαργο.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η ελληνική κυβέρνηση αντιλαμβάνεται ότι η μακροπρόθεσμη δέσμευση για τη χρηματοδότηση της επιστήμης και της εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι μέρος της στρατηγικής για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης. Το 2007, ακόμη και πριν από τις τελευταίες περικοπές, η χρηματοδότηση του πανεπιστημίου και της έρευνας στην Ελλάδα βρισκόταν στο 0,6% του ΑΕΠ, ήδη πολύ κάτω από τον μέσο όρο 1,9%. της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι μισθοί των ερευνητών και των μελών ΔΕΠ έχουν μειωθεί κατά 20%. Αν κάποιος σας πει ότι η ελληνική οικονομία κατέρρευσε εξαιτίας των τεράστιων μισθών του δημόσιου τομέα, πείτε τους ότι ο μέσος μηνιαίος μισθός ενός καθηγητή πανεπιστημίου τώρα είναι περίπου 1.000 ευρώ. Οι ερευνητές και οι καθηγητές που έχουν περάσει χρόνια να χτίσουν καριέρες, αναρωτιούνται εάν άξιζε τον κόπο. Έχουν εξειδικευθεί να εργάζονται με τα παλτά τους, όταν οι παραδόσεις πετρελαίου θέρμανσης, δεν γίνονται.

Αλλά πολλοί νέοι επιστήμονες μετακινούνται στο εξωτερικό. Το 2010, περίπου 120.000 Έλληνες επιστήμονες ζούσαν και εργάζονταν αλλού, περίπου το ένα δέκατο του συνόλου. Ο αριθμός αυτός εκτιμάται σήμερα σε 150.000. Το νεαρό, ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, ένας βασικός παράγοντας για την οικονομική ανάπτυξη, εξαφανίζεται ακριβώς όταν η κοινωνία το χρειάζεται περισσότερο. Και εγώ, επίσης, εξετάζω το ενδεχόμενο να φύγω. Η κατάσταση στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με τα σχέδια των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση του προϋπολογισμού για έρευνα και ανάπτυξη, σκιαγραφεί μια ζοφερή εικόνα για τις μελλοντικές γενιές.

Αξίζει να επενδύσεις στην Ελληνική επιστήμη, αξίζει να σωθεί. Το 2012, ενάντια σε όλα τα προγνωστικά, το ποσοστό των ερευνητών στην χώρα, που συνέβαλε στο κορυφαίο 1% των πλέον αναγνωρισμένων επιστημονικών άρθρων, έφτασε να είναι 13ο στον κόσμο, πάνω από το ποσοστό του Καναδά, της Ιταλίας και της Γαλλίας. Αυτό το ανθρώπινο δυναμικό θα πρέπει να στηρίζεται υπό την άμεση δράση της κυβέρνησης.

Μια καλή αρχή θα ήταν να αντισταθούν στις εκκλήσεις, για αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης των ήδη υπαρχόντων καθηγητών από τα 67 στα 70 έτη. Η αλλαγή έχει προταθεί ως μια βραχυπρόθεσμη λύση για τα ακαδημαϊκά τμήματα, τεντώνοντάς τα όμως σε οριακό σημείο, λόγω του παγώματος προσλήψεων και αποχωρήσεων. Μια τέτοια κίνηση θα εξαλείψει κάθε πιθανότητα να τοποθετηθούν νέοι καθηγητές, δεδομένου ότι το εθνικό πρόγραμμα δημοσιονομικής σταθερότητας ζητά να μειωθεί δραστικά ο δημόσιος τομέας, κάνοντας μόνο μια πρόσληψη για κάθε δέκα αποχωρήσεις. Θα μπλοκάρει την φυσική και αναγκαία ανανέωση του πανεπιστημιακού προσωπικού με νέο αίμα. Θα επιτείνει περαιτέρω την ταχεία γήρανση των Ελληνικών πανεπιστημίων και θα αφήσει τις σχολές σαν άδειο κέλυφος, με μόνο μια χούφτα παλαιότερων καθηγητών και χωρίς διδακτικό προσωπικό και νέους ερευνητές δίπλα τους. Γνωρίζουμε από την εξελικτική βιολογία ότι οι μικρο-κοινωνίες σύντομα εξαφανίζονται».