Δημοτικές Πολιτικές Διαχείρισης Προβλημάτων του Ακρωτηρίου (Μέρος 1ο)

του Γιώργου Γυπάκη, Δημοσιογράφου
Υποψήφιου Δημοτικού Συμβούλου Ακρωτηρίου με την Πρωτοβουλία Πολιτών για την Τοπική Αυτοδιοίκηση - Πρώτα ο Ανθρωπος

Στρατιωτικές Εγκαταστάσεις

 Το πρόβλημα των στρατιωτικών εγκαταστάσεων στο Ακρωτήρι είναι πολύπτυχο με κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις. Φυσικά είμαστε αντίθετοι με την παρουσία των νατοϊκών εγκαταστάσεων αλλά όσο αυτό το θέμα αποτελεί ζήτημα εθνικής πολιτικής, η Δημοτική Πολιτική θα πρέπει να αμβλύνει τα προβλήματα που δημιουργεί η παρουσία τους.

Η Περιβαλλοντική Διάσταση

Οσον αφορά το περιβάλλον, οι επιλογές μας είναι λίγες. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η συμφωνία για τη φιλοξενία της Αμερικανικής Βάσης με την Ελλάδα, περιλαμβάνει και όρους για την προστασία του Περιβάλλοντος και αυτοί οι όροι θα πρέπει κάποτε να ελεγχθεί αν τηρούνται, σε επίπεδο διακρατικής συνεργασίας. Πολλές εξάλλου είναι οι μετρήσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς (για την ύπαρξη ραδιενέργειας, για τη ρύπανση της θάλασσας με τοξικά ή ραδιενεργά κατάλοιπα των πλοίων κλπ.) οι οποίες είτε δεν ολοκληρώθηκαν, είτε τα αποτελέσματα τους δεν δημοσιοποιήθηκαν. 

Πέραν του ότι ο Δήμος ωφείλει να έχει στα χέρια του και να δημοσιοποιήσει τα όποια αποτελέσματα μπορεί να ζητήσει τη διενέργεια μιας ακόμη έρευνας που μάλλον δεν έχει γίνει ποτέ: τη μέτρηση της ηλεκτρομαγνητικής ρύπανσης, από τα ραντάρ που βρίσκονται παντού στο Ακρωτήρι. Από τα ραντάρ προέρχεται άλλωστε το μεγαλύτερο ποσοστό ηλεκτρομαγνητικής ρύπανσης, και όχι από τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας όπως, αφελώς πιστεύεται... Εχει ακουστεί, ότι το ραντάρ (ΤΑΚΑΝ) στα Καθιανά για παράδειγμα, δεν έχει λόγο ύπαρξης και θα μπορούσε να καταργηθεί. Οσον αφορά δε στις κεραίες κινητής τηλεφωνίας, εναπόκειται στα τοπικά συμβούλια να αποφασίζουν εάν θα επιτρέπουν την εγκατάσταση κεραιών εντός των οικισμών..

Η Οικονομική Διάσταση

Στην οικονομική του διάσταση, το πρόβλημα δεν έχει να κάνει μόνο με την εντοπιότητα των προσλήψεων όπως κάποιοι επιμένουν στενόμυαλα, αλλά κυρίως με τη διαμόρφωση ζωνών στις αξίες γης στο Ακρωτήρι.

Σε επίπεδο  πολιτικού σχεδιασμού το Ακρωτήρι χωρίζεται σε ζώνες, την κεντρική - βορειοδυτική όπου αναπτύσσονται οι συνεταιριστικοί οικισμοί και ο τουρισμός, την νότια (Πιθάρι - Αρώνι) όπου οι ελληνικές ναυτικές εγκαταστάσεις και το ΠΒΚ κρατούν το μεγαλύτερο μέρος των εκτάσεων δεσμευμένο χωρίς ιδιαίτερο λόγο και ανατολική ζώνη όπου αναπτύσσονται παράλληλα με τις στρατιωτικές και οι άλλες οχλούσες δραστηριότητες (απορρίμματα, λατομεία, αεροδρόμιο). Εάν δούμε τις δύο αυτές δραστηριότητες σε παραλληλισμό θα διαπιστώσουμε ότι ο σχεδιασμός του να αποκλειστεί αυτή η ζώνη του Ακρωτηρίου οικιστικά και αναπτυξιακά είναι εφικτός και ήδη υλοποιείται. Οι χαμηλές τιμές γης στην ανατολική ζώνη (λόγω των παραπάνω δραστηριοτήτων) βοηθούν στην εκπεφρασμένη βούληση για επέκταση της Βάσης, είτε με επιτάξεις, είτε με απαλλοτριώσεις χαμηλού κόστους, προς το Μουζουρά και τις Στέρνες. Το πρόβλημα εδώ (και η κοινωνική διάσταση) είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων στη ζώνη αυτή, βλέπει την παρουσία των αμερικανών εδώ αφήνει χρήματα, μέσω της ενοικίασης κατοικιών, κάποιων προμηθειών που γίνονται σε μικρά καταστήματα, κάποιοι ωφελούνται με θέσεις εργασίας, εποχιακές ή μόνιμες και κάποιοι, δέχονται αναντίρρητα τις εξευτελιστικές τιμές που τους δίνει το ΥΠΕΘΑ για να ξεπουλήσουν την περιουσία τους. Θα είναι δύσκολο να πείσει κανείς αυτούς τους ανθρώπους ότι αξίζουν κάτι περισσότερο

Τί μπορεί να γίνει

Ο «διωγμός» των κατοίκων που επιχειρείται εδώ και δεκαετίες στις περιοχές αυτές δεν μπορεί παρά να έχει στόχο στην επέκταση όλων των στρατιωτικών εγκαταστάσεων, στην ανενόχλητη και ασφαλέστερη λειτουργία και επέκταση της Βάσης και στη συνεχιζόμενη επέκταση των εγκαταστάσεων ΧΥΤΑ. Η πορεία αυτή θα πρέπει να θεωρείται μη αναστρέψιμη, αλλά, αν μη τι άλλο, θα πρέπει ο Δήμος να αξιολογήσει την κατάσταση και να αξιοποιήσει αυτό που του απομένει ως πλεονέκτημα: το ότι δηλαδή είναι ο φιλοξενών Δήμος και ως τέτοιος θα πρέπει να λαμβάνει όσο το δυνατόν περισσότερα έσοδα. Από την άλλη, οι πιέσεις για την επίλυση περιφερειακών προβλημάτων όπως η συντήρηση των οδικών αρτηριών που οδηγούν στις εγκαταστάσεις θα πρέπει να ενταθούν.

Μπορούμε να μετατρέψουμε το μειονέκτημα της ζώνης σε πλεονέκτημα και να φροντίσουμε ώστε τα έσοδα να είναι ανταποδοτικά τα χωριά που περιλαμβάνει η στρατοκρατούμενη ζώνη, με έμφαση υποδομές και με σκοπό τη συγκράτηση του πληθυσμού και την άνοδο των αξιών γης. Η αξιοποίηση του τουριστικού πλεονεκτήματος του Μαραθίου και Στερνών είναι απαραίτητο να γίνει εδώ με διαφορετικά κριτήρια από ότι σε άλλες περιοχές και σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση των νησίδων της Σούδας, και όσο κι αν φαίνεται παράξενο, σε συνδυασμό με τις δραστηριότητες των αντιπολεμικών κινημάτων σε πανελλαδικό επίπεδο (προβολή της περιοχής σε ιστοσελίδες των κινημάτων, διοργάνωση αντιπολεμικών εκδηλώσεων, κάμπιγκ, συναυλιών κ.α.δραοτηριότητες που θα έχουν άμεσο τουριστικό όφελος για το Ακρωτήρι).

Τέλος όσον αφορά τις δεσμευμένες περιοχές του Ναυστάθμου, καθώς και εδώ ο Δήμος απέτυχε να δώσει μια λύση, δεν βλέπουμε άλλη επιλογή από αυτή της απαίτησης-διεκδίκησης για αποδέσμευσή των. Είναι χαρακτηριστικό, ότι η ηγεσία του ΓΕΝ αρνήθηκε να επιτρέψει τη χάραξη της νέας Εθνικής Οδού ΒΟΑ- Αεροδρόμιο μέσα από τις εκτάσεις του Ναυστάθμου, εκτάσεις που δεν είναι όλες στρατιωτικά αξιοποιήσιμες, λειτουργώντας έτσι εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, αφού η χάραξη έγινε τελικά μέσα από οικισμούς. Μια συμπεριφορά ηθικά επιλήψιμη, που παραπέμπει σε άλλες εποχές.

Η Ηχορύπανση

Η ηχορύπανση που προέρχεται από το Αεροδρόμιο πέρα από το ότι είναι μακράν η πιο οχλούσα συνέπεια των στρατιωτικών εγκαταστάσεων και αυτό είναι αυτονόητο για όλους τους κατοίκους του Δήμου μας, θα μπορούσε να μετρηθεί για να υφίσταται αποδεικτικό στοιχείο σε όσους θεωρούν ότι υπερβάλλουμε. Δεκάδες Δήμοι σε όλο τον κόσμο, όπου υπάρχουν στρατιωτικά αεροδρόμια, έχουν προσφύγει σε εθνικές και διεθνείς δικαστικές αρχές για την ηχορύπανση ειδικά των F16 και των μεταγενέστερων μοντέλων, απολαμβάνοντας τεράστια ποσά αποζημιώσεων μετά την εκδίκαση των υποθέσεων και τη δικαίωση τους. Αφού η Δημοτική Αρχή δεν φρόντισε τότε που έπρεπε να εμποδίσει την εγκατάσταση των συγκεκριμένων αεροσκαφών στο Αεροδρόμιο του Ακρωτηρίου με το τεκμηριωμένο επιχείρημα ότι αυτά δεν εγκαθίστανται σε αεροδρόμια που βρίσκονται δίπλα σε αστικές περιοχές, και με δεδομένο ότι η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει, οφείλει τουλάχιστον να ζητήσει με τον παραπάνω τρόπο αποζημιώσεις για την όχληση. Αποζημιώσεις για το όφελος της ισόρροπης ανάπτυξης της Περιοχής.