Τι έκανες στον πόλεμο κ. Δήμαρχε; κ. Περιφερειάρχη;

Άρθρο του Γιώργου Αγοραστάκη*

Είναι κοινή, η διαπίστωση ότι στην Ελλάδα τώρα και τρία χρόνια βρισκόμαστε σε πόλεμο.  Τα πεδία των μαχών είναι πολλά.  Ένα, που παραμένει διαρκώς ανοικτό, είναι το μέτωπο της Αυτοδιοίκησης. 

Οι εμπόλεμοι είναι: από την μια πλευρά οι δανειστές με τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ και από την άλλη πλευρά οι πολίτες, οι εργαζόμενοι, η κοινωνία και οι πολιτικοί θεσμοί της. Σ΄ αυτό το πόλεμο οι πολίτες αντιστέκονται, αγωνίζονται όπως μπορούν και όσο αντέχουν, μέσα από τα κινήματα, τις συνδικαλιστικές, ή τις επαγγελματικές τους οργανώσεις τους, για να αποκρούσουν τις σφοδρές επιθέσεις και να συγκρατήσουν όσο γίνεται την κατάσταση. Με τους θεσμούς όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. 

Η αυτοδιοίκηση είναι ένας λαϊκός θεσμός και ως τέτοιος θα έπρεπε να βρίσκεται με την πλευρά της κοινωνίας, στην οποία ανήκει. Και όμως, η μεγάλη πλειοψηφία των αυτοδιοικητικών αρχών, που εκλέγηκαν με την σημαία της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, διάλεξαν την υποταγή, τη λιποταξία, ή την παθητική συναίνεση. Διάλεξαν την άλλη πλευρά.

Απ’ όλους ακούς δικαιολογίες ό,τι «εμείς δε φταίμε», «έπρεπε να εφαρμόσουμε το νόμο», «δε μπορούμε να πάμε κόντρα γιατί θα μας θέσουνε σε αργία» κ.ο.κ.  Εντωμεταξύ όλο και συνεχίζονται οι επιθέσεις με νέα μέτρα, νέες περικοπές, νέες μειώσεις. Η Αυτοδιοίκηση σήμερα στην Ελλάδα είναι μια αδύναμη σκιά, ένα υπόλειμμα του εαυτού της, παραλυμένη και ανίκανη να συντηρηθεί και να διεκπεραιώσει την αποστολή της.

Η απορρύθμιση της Αυτοδιοίκησης

Όλα γίναν στη βάση σχεδιασμού. Ο στόχος ήταν από την αρχή, η απορρύθμιση του θεσμού,  ενταγμένος μέσα στο γενικότερο στόχο της απορρύθμισης του κράτους.  Εφαρμόστηκε με τη γνωστή μέθοδο φέτα-φέτα, κομμάτι-κομμάτι, κλιμακωτά τρίμηνο με τρίμηνο. 

Τα μνημόνια άρχισαν μαζί με τον «Καλλικράτη». Το μνημόνιο Ι και ο «Καλλικράτης» ψηφίστηκαν από τη Βουλή την ίδια περίοδο (Μάης του 2010).  Με τον «Καλλικράτη» προσαρμόστηκε και προσφέρθηκε η Αυτοδιοίκηση ως το πρώτο θύμα στο μνημονιακό μινώταυρο των δανειστών. 

Καταλύθηκε  η αυτοδιοικητική τάξη στη χώρα και θρυμματίστηκε ο κεντρικός πυλώνας της Αυτοδιοίκησης, που είναι η συνταγματικά προβλεπόμενη «αυτοτέλεια» (άρθρο 102 παρ.2 του συντάγματος “Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.”).  Από «αυτο-διοίκηση» την κατάντησαν «ετερο-διοίκηση» εξαρτημένη από την κρατική διοίκηση. Η κυβέρνηση και η κρατική διοίκηση να μπορούν να παρεμβαίνουν απευθείας στις αυτοδιοικητικές υποθέσεις και αποφασίζουν αυθαίρετα αντί των αυτοδιοικητικών οργάνων.

Με την μέθοδο του «αποφασίζομεν και διατάσομεν» μέχρι τώρα επεμβάσεις είχαμε: στα ζητήματα προσωπικού, με τις απολύσεις χιλιάδων υπαλλήλων, στα οικονομικά με την δραστική περικοπή (60%) και την μη απόδοση των πόρων, με την κηδεμονία στην οικονομική διαχείριση, με την κατάργηση τομέων & αρμοδιοτήτων και την αναγκαστική μεταβίβασή τους στον ιδιωτικό τομέα.

Στο προσωπικό είχαμε και θα έχομε χιλιάδες απολύσεις είτε με στοχευμένο τρόπο, με την κατάργηση τομέων και θέσεων (δημοτική αστυνομία, σχολικοί φύλακες, συμβασιούχοι), είτε -όπως τώρα- με την παραπλανητική μέθοδο της κινητικότητας. 

Σε δύο τομείς και με τη συνεργασία ή την ανοχή  των νυν Αυτοδιοικητικών Αρχών Α’ & Β’ βαθμού, μεθοδεύτηκε η συνολική εκχώρηση και ιδιωτικοποίηση κεντρικών τομέων, όπως είναι η διαχείριση των απορριμμάτων  και η ύδρευση.

Ως πρώτο στάδιο στα απορρίμματα: προβλέπεται η κατασκευή στις περιφέρειες, ιδιωτικών εργοστασίων διαχείρισης απορριμμάτων και η υποχρεωτική διάθεση στη συνέχεια σ’ αυτά, των απορριμμάτων που συλλέγονται από τους ΟΤΑ, με το ανάλογο κόστος που θα επιβαρύνονται οι πολίτες. Έπεται η συνέχεια στις δημοτικές υπηρεσίες συλλογής απορριμμάτων.

Ως πρώτο στάδιο στην ύδρευση: οδηγήθηκαν στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου ΑΕ (ΤΑΥΠΕΔ) οι μεγαλύτερες δημόσιες εταιρίες -ΕΥΔΑΠ Α.Ε. στην Αττική  και ΕΥΑΘ Α.Ε.  στη Θεσσαλονίκη- με σκοπό την πώληση και την ιδιωτικοποίησή τους.  Οι εταιρίες αυτές διαθέτουν τα μεγαλύτερα υδρευτικά και αποχετευτικά συστήματα της χώρας, εξυπηρετούν το μισό πληθυσμό της χώρας, διαθέτουν τα 2/3 των συνδέσεων ύδρευσης-αποχέτευσης των νοικοκυριών της χώρας. Έπεται η συνέχεια στις ΔΕΥΑ.

Ο στόχος είπαμε, είναι η απορρύθμιση του θεσμού. Η Αυτοδιοίκηση να καταλήξει ένας στοιχειώδης διοικητικός και φοροεισπρακτικός μηχανισμός, με κύρια αρμοδιότητα να εισπράττει από τους δημότες τέλη και φόρους και να τα αποδίδει στους ιδιώτες επιχειρηματίες, στους οποίους θα έχει εκχωρήσει τους βασικούς τομείς της αρμοδιότητάς της. 

Μάλιστα ο υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Μιχελάκης ανακοίνωσε (12/12/2013) ότι ο ενιαίος φόρος ακινήτων –το νέο υπερχαράτσι- θα περάσει σύντομα στην τοπική αυτοδιοίκηση και ότι πρόθεση της κυβέρνησης είναι να γίνει αυτό μέσα στο 2014, έναντι της ισόποσης κρατικής επιχορήγησης προς αυτήν. 

Τώρα που έρχεται η ώρα της κρίσης

Για όλη αυτή την κατάσταση, ευθύνες δεν έχουν μόνο οι κυβερνώντες αλλά και οι αυτοδιοικητικές αρχές, πλην λίγων εξαιρέσεων. Οι Περιφερειάρχες και τα Περιφερειακά Συμβούλια, οι Δήμαρχοι και τα Δημοτικά Συμβούλια, που σιώπησαν, ανέχτηκαν ή κάλυψαν αυτή την επιχείρηση λεηλασίας έχουν ευθύνη και πρέπει να τους καταλογιστεί. Οι πολίτες πριν την νέα ετυμηγορία τους, πρέπει να αξιολογήσουν ποιος υπερασπίστηκε το θεσμό και το δημόσιο χώρο, ποιος υπερασπίστηκε τα δικαιώματά τους στο τόπο που ζουν, ποιός υπερασπίστηκε τους εργαζόμενους. 

Όπως όλοι θα θυμούνται, στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές το Νοέμβρη του 2010, ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ζήτησε από τον ελληνικό λαό ψήφο εμπιστοσύνης για το μνημονιακό πρόγραμμα που εφάρμοζε η κυβέρνησή του, με την υπερψήφιση των υποψήφιων Περιφερειαρχών και Δημάρχων του ΠΑΣΟΚ (ΤΑ ΝΕΑ, 26/10/2010)  και την πήρε. Η συντριπτική πλειοψηφία Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών (με την βοήθεια και του εκλογικού νόμου) κατακτήθηκε από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Την επαύριον των εκλογών μέσα σ΄ αυτούς που πανηγύριζαν για το αποτέλεσμα -μέσα και έξω από την Ελλάδα-  ήταν και διευθυντής του ΔΝΤ, Ντονίμικ Στρος-Καν (Ελευθεροτυπία, 16/11/2010).

Ο επικεφαλής του ΔΝΤ σε δηλώσεις του αντέκρουσε τις κατηγορίες που δεχόταν το ΔΝΤ για καταστροφή της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας με το επιχείρημα ότι: «Η πραγματικότητα είναι ότι έγιναν εκλογές στην Ελλάδα και ότι το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία νίκησε», και «ότι η κυβέρνηση, με το πρόγραμμα του ΔΝΤ, έγινε κατανοητή από την κοινή γνώμη και ότι η κοινή γνώμη υποστηρίζει την κυβέρνηση». Ο Ντομινίκ Στρος-Καν τόνισε επίσης ότι κάτι αντίστοιχο δεν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν. «Δεν έχει ποτέ συμβεί, παρά το τόσο σκληρό πρόγραμμα που οι Έλληνες υποχρεώθηκαν να υποστηρίξουν, το να γίνει κατανοητό στον πληθυσμό πως ήταν αναγκαίο και αυτός τελικά να υποστηρίξει στην πλειοψηφία του την υπάρχουσα κυβέρνηση».

Μ’ αυτό τον τρόπο, το αποτέλεσμα των εκλογών στην αυτοδιοίκηση μεταφράστηκε σε έγκριση του ελληνικού λαού στο μνημονιακό πρόγραμμα και σ΄ αυτούς που το επιβάλουν.

Ο λαός -λέει μια αρχαία σοφία- μαθαίνει από τα παθήματα του. Ίδωμεν! Απρίλης – Μάης κοντά… οι εκλογές.  

--------------------------

·         * Δημοσιεύεται σε διάφορα Μέσα. Το πρώτον στην εφημερίδα «ΠΥΞΙΔΑ» 20/12/2013